Çok genel anlamda Psikoterapi; psikiyatrik/psikolojik sorunların özel birtakım yöntemler kullanılarak tedavi edilmesi anlamına gelir.
Teori ve Uygulama bakımlarından birbirinden farklılıklar gösteren Psikoterapi türleri vardır.
Bilişsel-Davranışçı Terapiler de bir Psikoterapi Sistemidir.
Bu sistem içinde; Albert Ellis-Rasyonel Emotif Terapi (Akılcı Duygusal Davranış Terapisi), Beck tarzı Bilişsel Terapi, Diyalektik Davranış Terapisi, Sorun Çözme Terapisi, Şema Terapi, Kabullenme ve Kararlılık Terapisi, Motivasyonel Terapi sayılabilir.
Bu akımların hepsi psikiyatrik sorunların tedavisinde aynı temel gerçekten yola çıkarlar.
“Kişinin duygu ve davranışları inanç ve düşünceleri tarafından etkilenir ya da şekillenir.”
Yani, kişiyi asıl etkileyen olay yada durum değil, o olay yada duruma ilişkin İnançları, Algılama, Değerlendirme, Anlamlandırma ve Yorumlamalarıdır.Bunun en somut göstergesi; aynı olayı yaşayan bireylerin farklı tepkiler vermesidir (farklı hissetme ve davranma).
Hepimiz kendimize, diğer insanlara ve geleceğe dair birtakım düşünce ve inançlar geliştiririz.Bu inanç ve düşünceler işlevsiz, eksik, yanlı, yanlış ya da bir biçimde çarpıtılmışsa durumla uyumlu olmayan sıkıntı verici duygular hisseder, işlevsel olmayan ya da uyumsuz (maladaptif) tutumlar sergileriz.Bu rahatsız edici, sıkıntı verici ya da sorun yaratan inanç ve düşüncelerin dönüştürülerek yada değiştirilerek işlevsel ve gerçekle daha uyumlu hale getirilmesi duygu ve davranışlarda da değişikliği beraberinde getirir.
BDT’de amaç; bu işlevsel olmayan, uyumsuz, yanlı yada çarpıtılmış inanç ve düşüncelerin fark edilip değiştirilmesi ve bireyin bu becerileri öğrenip terapi sonrasında da kazanımlarını sürdürebilmesidir.
Gizemli, Anlaşılmaz, Mistik ve en önemlisi Spekülatif değildir.
Diğer Psikoterapi türlerinden farklı olarak; Yalın, Pragmatik, Kanıta dayalı, Süreç ve İçerik açısından yapılandırılmış, Sorun Odaklı ve daha kısa sürelidir.
Psikoterapi türleri arasında etkinliği en çok araştırılan BDT yüzlerce karşılaştırmalı kontrollü bilimsel araştırma sonunda belirtileri ortadan kaldırma, azaltma, alevlenmeleri ve yinelemeleri önleme konusunda etkinliği kanıtlanmış ve pek çok hafif ve orta şiddetli rahatsızlıkta artık ilk tedavi seçeneği haline gelmiştir.
“Bilişsel terapi, birtakım yöntemlere, olguyu kavramsallaştırmaya, birtakım tedavi yaklaşımlarına, uygulamada geçerliği kanıtlanmış olan birtakım yaklaşımlara, şema çalışmasına ya da direncin çözümlenmesine indirgenebilir olmayan çok yönlü bir yaklaşımdır. Çünkü bunların hepsini kapsar.(Leahy 2000)
Kullanım Amaçları (Endikasyonlar) şöyle özetlenebilir:
1. Tek başına tedavi veya ilaçla kombinasyon şeklinde bir bozukluğun belirtilerini ortadan kaldırma yada hafifletmek,
2. Alevlenme veya yineleme olasılığını azaltmak,
3. Önerilen ilaç tedavisine bağlılığı artırmak,
4. Rahatsızlığı önceleyen, birlikte ortaya çıkan veya rahatsızlık tarafından ortaya çıkarılan özgün psikososyal güçlükleri (örneğin evlilik anlaşmazlığı, iş stresi, bakım verenlerin tükenmesi) ele alır veya
5. İşlevsiz kişilik eğilimleri veya bozukluklarına yol açan altta yatan inançlar ve şemaları dönüştürmede kullanılabilir.
Terapi’den maksimum ve kalıcı yararın elde edilebilmesi için en gerekli olan :
İşbirliği,sabır,çaba ve istikardır.
